| अशुद्ध शब्द | शुद्ध शब्द |
|---|---|
| अँकुर | अंकुर |
| अंतकरण | अंतःकरण |
| अंतरगत | अंतर्गत |
| अंतर्चेतना | अंतश्चेतना |
| अंर्तद्वंद | अंतर्द्वंद्व |
| अंतर्ध्यान | अंतर्धान (ग़ायब) |
| अंतर्रात्मा | अंतरात्मा |
| अंतर्साक्ष्य | अंतःसाक्ष्य |
| अंताक्षरी | अंत्याक्षरी |
| अंत्येष्ठि | अंत्येष्टि |
| अंधेर, अंधेरा | अँधेरा |
| अंवेषण | अन्वेषण (जाँच) |
| अकस्मात | अकस्मात् |
| अक्षुण्य | अक्षुण्ण (सुरक्षित) |
| अक्षोहिणी | अक्षौहिणी (सेना) |
| अगम | अगम्य |
| अगामी | आगामी |
| अग्नी | अग्नि |
| अग्यान | अज्ञान |
| अचंभित | (चकित-हिंदी शब्दों के साथ इत प्रत्यय नहीं लगता, अचंभा हिंदी का शब्द है) |
| अच्छर | अक्षर |
| अजस्त्र | अजस्र (निरंतर) |
| अज्ञानता | अज्ञान |
| अज़माइश | आज़माइश |
| अट्टारी | अट्टालिका |
| अड़यल | अड़ियल |
| अणू | अणु |
| अतिंद्रीय | अतींंद्रिय |
| अतिथी | अतिथि |
| अतीक्रमण | अतिक्रमण |
| अतिश्योक्ति | अतिशयोक्ति |
| अतैव, अतः एव | अतएव |
| अत्याधिक | अत्यधिक |
| अत्योक्ति | अत्युक्ति |
| अद्वितिय | अद्वितीय |
| अधः गति, अधगति | अधोगति |
| अधः वस्त्र | अधोवस्त्र |
| अधार | आधार |
| अधिक्षक | अधीक्षक |
| अधिग्रहीत | अधिगृहीत |
| अधिक्य / आधिक्यता | आधिक्य / अधिकता |
| अधिक्यता | अधिकता, आधिक्य |
| अधिशाषी | अधिशासी |
| अधीनस्त | अधीनस्थ |
| अधोपतन | अधःपतन |
| अध्यन | अध्ययन |
| अध्यात्मक | आध्यात्मिक |
| अध्यापक | अध्यापिका |
| अध्यावसाय | अध्यवसाय (उच्चकोटि का कार्य) |
| अनभिग्य | अनभिज्ञ |
| अनाथिनि/अनाथिनी | अनाथा |
| अनाधिकार | अनधिकार |
| अनुगृह | अनुग्रह |
| अनुग्रहित, अनुग्रहीत | अनुगृहीत |
| अनुछेद | अनुच्छेद (पेरेग्राफ़) |
| अनुतर | अनुत्तर |
| अनुदित, अनुवादित | अनूदित |
| अनुपातिक | आनुपातिक |
| अनुसंगिक | आनुषंगिक |
| अनुसूया | अनसूया (अन्+असूया) |
| अनूजा | अनुजा |
| अनूपम | अनुपम |
| अनेकों | अनेक |
| अन्विती | अन्विति |
| अन्वीष्ट | अन्विष्ट |
| अन्वीष्ट | अन्वेषण |
| अपरान्ह | अपराह्न |
| अप्सरी | अप्सरा |
| अभिमाननी | अभिमानिनी |
| अभिशापित | अभिशप्त |
| अभिष्ट | अभीष्ट (अभि+इष्ट) |
| अभिष्टित | अभीष्ट (चाहा हुआ) |
| अभिसेक | अभिषेक (स्नान, गद्दीनशीनी) |
| अभीनेता | अभिनेता |
| अभीमान | अभिमान |
| अभीराम | अभिराम |
| अभ्यांतर | अभ्यंतर (अभि+अंतर) |
| अभ्यारण्य | अभयारण्य |
| अमावस, अमावश्या | अमावस्या / अमावास्या |
| अम्रत | अमृत |
| अयकर | आयकर |
| अय्याश | ऐयाश |
| अरगला | अर्गला |
| अरोज्ञ | आरोग्य (स्वास्थ्य) |
| अर्थात | अर्थात् |
| अर्ध | अर्द्ध |
| अलोकिक | अलौकिक |
| अवकास | अवकाश |
| अवमर्स | अवमर्श |
| अवशान | अवसान |
| अवश्यक | आवश्यक |
| अष्टवक्र | अष्टावक्र (ऋषि का नाम) |
| असुया | असूया (ईर्ष्या) |
| अस्तुति | स्तुति (वंदना) |
| अहरनिस (अहर्निशा) | अहर्निश (दिन-रात) |
| अहसास | एहसास |
| अहार | आहार |
| अहिल्या | अहल्या |
| अहोरात्रि | अहोरात्र (दिन-रात) |
| आँसुवों | आँसुओं |
| आंसिक | आंशिक |
| आयू | आँसू |
| आईये | आइए |
| आकंट | आकंठ (गले तक) |
| आकर्शित | आकृष्ट |
| आजीवका | आजीविका |
| आड़त | आढ़त |
| आत्मक | आत्मिक |
| आत्मातत्त्व | आत्मतत्त्व |
| आदीत्य | आदित्य (सूर्य) |
| आदेस | आदेश |
| आद्र | आर्द्र (नम) |
| आधीन | अधीन |
| आपतकाल | आपत्काल (संकटकाल) |
| आपातकाल | (अचानक उपस्थित संकट समय (इमरजेंसी)) |
| आमूलतः | मूलतः, आमूल |
| आयंदा | आइंदा |
| आयना/आइना | आईना |
| आयू | आयु |
| आरण्य | अरण्य (वन) |
| आरोग्यता | आरोग्य |
| आर्कषक, आक्रषक | आकर्षक |
| आर्शिवाद, आशिर्वाद | आशीर्वाद |
| आल्हाद | आह्लाद (प्रसन्नता) |
| आवश्यकीय | आवश्यक |
| आवश्यक्ता | आवश्यकता |
| आवाहन | आह्वान |
| आवो | आओ |
| आवाहन | आह्वान (बुलाना) |
| आसीस | आशिष्/आशिस् |
| आहूती | आहूति |
| इंदरा | इंदिरा (लक्ष्मी) |
| इंदू | इंदु (चंद्र) |
| इंदोर | इंदौर |
| इंद्रीय | इंद्रिय |
| इक्षा | ईक्षा (दृष्टि) |
| इतिहासिक/एतिहासिक | ऐतिहासिक |
| इन्धन | ईंधन |
| इप्सित | ईप्सित (इच्छित) |
| इश्वर | ईश्वर |
| इस्ट | इष्ट (प्रिय) |
| इस्त्री | स्त्री |
| इस्थिति | स्थिति |
| ईजहार | इज़हार (प्रकट) |
| ईतवार | इतवार |
| ईमारत | इमारत |
| ईर्षा | ईर्ष्या |
| उच | उच्च |
| उच्छवसित | उच्छ्वसित |
| उच्छवास | उच्छ्वास (साँस लेना) |
| उछिष्ट, उच्छिष्ठ | उच्छिष्ट (बचा हुआ) |
| उच्छृंखल | उच्छृंखल |
| उज्जयनी | उज्जयिनी |
| उज्वल, उज्जवल | उज्ज्वल |
| उत्कर्षता | उत्कर्ष |
| उत्तरदाई | उत्तरदायी (ज़िम्मेदार) |
| उदंड | उदंड |
| उदीप्त | उद्दीप्त (चमकयुक्त) |
| उदेश्य | उद्देश्य |
| उद्घम | उद्यम (श्रम) |
| उद्योगीकरण | औद्योगिकीकरण / औद्योगीकरण |
| उधत | उद्धत (अक्खड़) |
| उद्यत | (तैयार) |
| उधम | ऊधम |
| उधारण | उदाहरण |
| उधोग | उद्योग |
| उनयन | उन्नयन (उन्नति) |
| उन्नतशाली | उन्नतिशील |
| उन्नती | उन्नति |
| उपनिवेशिक | औपनिवेशिक |
| उपन्यासिक | औपन्यासिक |
| उपयोग्यता, उपयोगता | उपयोगिता |
| उपरोक्त | उपर्युक्त (ऊपर कहा हुआ) |
| उपलक्ष | उपलक्ष्य |
| उमर | उम्र |
| उमीद | उम्मीद |
| उरु/उरू | ऊरु (जाँघ) |
| उर्जस्वित | ऊर्जस्वित |
| उर्जा | ऊर्जा (शक्ति) |
| उर्ध्व | ऊर्ध्व (ऊँचा) |
| उर्मि | ऊर्मि (लहर) |
| उलंघन | उल्लंघन |
| उल्लेखित | उल्लिखित |
| उष्मा | ऊष्मा (गर्मी) |
| उहापोह | ऊहापोह (असमंजस) |
| ऊंचा | ऊँचा |
| ऊखली | ओखली |
| ऊषा | उषा |
| ऋतू | ऋतु |
| ऋषिकेश | हृषीकेश (हृषीक- इंद्रियों, ईश- स्वामी-विष्णु) |
| ऋषी | ऋषि |
| एकत्रित | एकत्र |
| एच्छिक | ऐच्छिक |
| एक्ट | ऐक्ट |
| एतरेय | ऐतरेय (उपनिषद् का नाम) |
| एतिहासिक | ऐतिहासिक |
| एब | ऐब |
| एक्य | ऐक्य (एकता) |
| ऐक्यता | एकता या ऐक्य |
| ऐशवर्य, एश्वर्य | ऐश्वर्य (संपन्नता) |
| ओकात | औक़ात |
| ओचित्य | औचित्य |
| ओत्सुक्य | औत्सुक्य (उत्सुकता) |
| ओदार्य/औदार्यता | औदार्य/उदारता |
| ओद्योगिक | औद्योगिक |
| ओरत | औरत |
| ओषध | औषध / औषधि |
| ओषधी | औषधि (इसी से औषध + आलय औषधालय बना है) |
| कंगा | कंघा |
| कंटीला | कँटीला |
| कठनाई | कठिनाई |
| कदम (वृक्ष) | कदंब |
| कनिष्ट | कनिष्ठ (Junior) |
| कनिष्ट | कनिष्ठ |
| कनीनका | कनीनिका (आँख की पुतली) |
| कमुद/कुमद | कुमुद (कमल) |
| कयाश | क़यास (अंदाज़ा) |
| करम | कर्म |
| करिए, किजिए | कीजिए |
| करूणा | करुणा |
| करेगें | करेंगे |
| कलस | कलश |
| कलेश | क्लेश |
| कविंद्र | कवींद्र (बड़ा कवि) |
| कवियत्री, कवित्री | कवयित्री |
| कुरुति | कुरीति |
| कवी | कवि |
| कुर्म | कूर्म (कछुआ) |
| कसाय | कषाय/काषाय (कसैला, गेरुआ) |
| कुशाण | कुषाण (एक जाति) |
| काच | काँच |
| कुशुम, कुसम | कुसुम |
| कामनी | कामिनी (इच्छा रखनेवाली) |
| कुष्ट | कुष्ठ (एक रोग) |
| कारन | कारण |
| कृछ | कृच्छ (कठोर) |
| कृतग्य | कृतज्ञ (किए हुए को माननेवाला) |
| कारवाही | कार्यवाही / कार्रवाई |
| कार्पण्यता | कार्पण्य, कृपणता (कंजूसी) |
| कार्यक्रर्म | कार्यक्रम |
| कालंदी | कालिंदी (यमुना) |
| किंचित | किंचित् (थोड़ा) |
| किरन | किरण |
| किरपान/क्रपाण | कृपाण (कटार) |
| कीरीट | किरीट (मुकुट) |
| कीर्ती | कीर्ति (यश) |
| कुआ | कुआँ |
| कुटंब, कुटूंब | कुटुंब |
| कुतुहल | कौतुहल/कुतूहल |
| कुमुदनी | कुमुदिनी (कमलिनी) |
| कृतिज्ञ, क्रतज्ञ | कृतज्ञ |
| कृत्यकृत्य | कृतकृत्य (आभारी) |
| कृप्या | कृपया |
| कृया | क्रिया |
| कृशांगिनी | कृशांगी (दुबले अंगवाली) |
| कृसमस | क्रिसमस |
| केंचवा | केंचुवा/केंचुआ |
| केंटीन | कैंटीन |
| केंद्रिय | केंद्रीय |
| केंद्रीयकरण | केंद्रीकरण |
| केकयी | कैकेयी |
| केस | केश (बाल) |
| कोंतेय | कौंतेय (कुंती पुत्र) |
| कोटी | कोटि (करोड़, प्रकार) |
| कोतक | कौतुक (विचित्र क्रिया) |
| कोपित | कुपित (नाराज़) |
| कोमदी | कौमुदी |
| कोमलांगिनी | कोमलांगी |
| कोर | कौर (ग्रास) |
| कोरव | कौरव |
| कोशल्या | कौशल्या, कौसल्या |
| कोशिक | कौशिक |
| कोशीश | कोशिश |
| क्रतघ्न, कृतघ्नी | कृतघ्न |
| क्रति | कृति (रचना) |
| क्रपा | कृपा |
| क्रषि | कृषि |
| क्रितृम | कृत्रिम (बनावटी) |
| क्रियाक्रम | क्रियाकर्म |
| क्रोंच | क्रौंच (एक तरह का बगुला-पक्षी) |
| क्रोधित | क्रुद्ध |
| क्षणक | क्षणिक |
| क्षती | क्षति (हानि) |
| क्षत्रीय | क्षत्रिय (छत्र धारण करनेवाली, एक जाति) |
| क्षिती | क्षिति (पृथ्वी) |
| क्षीन | क्षीण (कमोर) |
| क्षुदा | क्षुधा (भूख) |
| क्षुब्द | क्षुब्ध (बेचैन) |
| क्षेत्र | क्षेत्र |
| क्षेत्रिय | क्षेत्रीय |
| क्षोनी | क्षोणि (धरती) |
| खंबा | खंभा |
| खावेंगे | खाएँगे |
| खिजूर | खजूर |
| खीजना | खीझना |
| खुस | खुश |
| खेतीहर | खेतिहर |
| गणमान्य | गण्यमान्य (समूह के द्वारा मान्य) |
| गती | गति |
| गत्यार्थ | गत्यर्थ |
| गत्यावरोध | गत्यवरोध |
| गदहा | गधा |
| गरिष्ट | गरिष्ठ (भारी) |
| गर्भीणी | गर्भिणी |
| गल्ती | ग़लती |
| गांजा | गाँजा |
| गांधी/गान्धी | गाँधी |
| गात | गात्र |
| गायिका | गायिका |
| गिरस्थी | गृहस्थी |
| गीताजंली | गीतांजलि |
| गीध | गिद्ध |
| गुणीगण | गुणिगण |
| गुरू | गुरु |
| गूंगा | गूँगा |
| गूंज | गूँज |
| गृहण | ग्रहण |
| गृहणी | गृहिणी |
| गोतम | गौतम |
| गोपित | गुप्त |
| गोप्यनीय | गोप्य, गोपनीय |
| गोरव | गौरव (बड़प्पन) |
| गौरवता | गौरव, गुरुता |
| ग्यान | ज्ञान |
| ग्रसित | ग्रस्त |
| घनिष्ट | घनिष्ठ |
| घन्टा | घंटा/घण्टा |
| घबड़ाना | घबराना |
| घानी | घाणी |
| घिनचक्कर | घनचक्कर |
| घोश | घोष |
| घ्रणा | घृणा |
| घ्रत | घृत |
| फिटकरी | फिटकिरी |
| फैंकना | फेंकना |
| चन्चल | चंचल/चञ्चल |
| चमारन | चमारिन |
| चरन | चरण |
| चर्मोत्कर्ष | चरमोत्कर्ष (अंतिम विकास) |
| चहाता | चाहता |
| चाँवल | चावल |
| चांद | चाँद |
| चाक्षुस | चाक्षुष (आँखों से संबंधित) |
| चातुर्यता | चतुरता/चातुर्य |
| चाहरदीवारी/चारदीवारी | चहारदीवारी |
| चारुताई | चारुता (सुन्दरता) |
| चाहिंये | चाहिए |
| चिंगारी | चिनगारी |
| चिक्कीर्षा, चिकिषा | चिकीर्षा (कार्य करने की इच्छा) |
| चिड़ना | चिढ़ना |
| चिदाणु | चिदणु (चित्+अणु) चेतना का अंश) |
| चिन्ह | चिह्न |
| चिरजीव | चिरंजीव (लंबे समय तक जीनेवाला) |
| चोथ | चौथ |
| छः | छह |
| छठवाँ | छठा |
| छत्रिय | क्षत्रिय |
| छदम | छदम् (कपट) |
| छमा/छिम्मा | क्षमा |
| छार | क्षार |
| छिति | क्षिति (पृथ्वी) |
| छिद्रान्वेशी | छिद्रान्वेषी (दोष को ढूँढ़नेवाला) |
| छिन भर | क्षण भर |
| छिपकिली | छिपकली |
| छुद्र (नीच) | क्षुद्र (नीच) |
| छेम | क्षेम (कुशलता) |
| जंतू | जंतु |
| जगत | जगत् (संसार) (कुएँ के पारे (दीवार) के लिए जगतम् शुद्ध है) |
| जनम | जन्म |
| जबरजस्ती | ज़बरदस्ती |
| जमुना | यमुना |
| जरजर | जर्जर (पुराना, खराब) |
| जरूरत | ज़रूरत |
| जागरति, जाग्रति | जागृति |
| जागृत | जाग्रत |
| जिव्हा | जिह्वा (जीभ) |
| जी वण | जीवन |
| जीवत | जीवित |
| जेष्ठ | ज्येष्ठ (बड़ा) |
| जोग | योग्य/योग |
| जोत्सना | ज्योत्स्ना (चाँदनी) |
| ज्ञानूदय | ज्ञानोदय |
| ज्योर | ज़ोर |
| जुखाम | जुकाम |
| झख | झष (मछली) |
| झनकृत | झंकृत (झनकार युक्त) |
| झांसी | झाँसी |
| झिल्लाया | झल्लाया |
| झुकाब | झुकाव |
| झूठ | झूठ |
| झोंपड़ी | झोंपड़ी |
| ड़मरू | डमरू |
| ढ़ोलक | ढोलक |
| तंदुरस्त | तंदुरुस्त |
| तकुवा | तकुआ (सूत कातने के लिए तार) |
| तखत | तख़्त |
| तड़िज्योति | तड़िज्ज्योति (बिजली का प्रकाश) |
| तड़ित | तड़ित् |
| तत्कालिक | तात्कालिक (उस समय का) |
| तत्त्वाधान | तत्त्वावधान (सक्रियता में) |
| तत्व | तत्त्व (Element) |
| तदंतर | तदनंतर (उसके पश्चात्) |
| तदानुकूल | तदनुकूल |
| तदोपरांत | तदुपरांत |
| तनखा | तनख्वाह (वेतन) |
| तपश्या | तपस्या |
| तमाकू | तंबाकू |
| तरिका | तरीका |
| तस्तरी | तश्तरी |
| तिथी | तिथि |
| तियालीस | तैंतालीस |
| तिरष्कार | तिरस्कार |
| तिलांजली | तिलांजलि (त्यागना) |
| तीर्थकर | तीर्थंकर (जैन धर्म के विशिष्ट साधु) |
| तुफ़ान | तूफ़ान |
| तुष्टिकरण | तुष्टीकरण |
| तृकोण | त्रिकोण |
| तोल | तौल |
| त्यार | तैयार |
| त्यौहार, त्योहार | त्योहार |
| त्रण | तृण (घास) |
| त्रसित | त्रस्त (भयभीत) |
| त्रान | त्राण (रक्षा) |
| त्रिपुरारी | त्रिपुरारि (शिव) |
| त्रिप्त | तृप्त |
| त्रिमासिक | त्रैमासिक |
| त्रिष्णा | तृष्णा (इच्छा) |
| त्रीभुवन | त्रिभुवनः (तीन संसार-आकाश, धरती, पाताल) |
| थूँक | थूक |
| थोग | थोक |
| दंपति/दंपत्ती | दंपती |
| दंपति | दंपती |
| दयालू | दयालु |
| दरिद्री | दरिद्र |
| दर्दीला | दर्दनाक |
| दवाईयाँ | दवाइयाँ |
| दवाई/दवाई | दवा |
| दसखत | दस्तखत |
| दाँया | दायाँ |
| दांडायन | दांड्यायन (दांडायन ऋषि के पुत्र) |
| दाइत्व | दायित्व (जिम्मेदारी) |
| दारिद्रयता | दारिद्र्य, दरिद्रता |
| दावागिन (वन अग्नि) | दावाग्नि |
| दिनाँक | दिनांक |
| दिया | दीया (दीपक) |
| दिवार | दीवार |
| दिवारात्रि | दिवारात्र (दिन-रात) |
| दिवाली | दीवाली, दीपावली |
| दीयासलाई | दियासलाई |
| दुःखी | दुखी |
| दुःशासन | दुश्शासन (जिस पर शासन करना कठिन हो-वीर) |
| दुःसपना | दुस्स्वप्न (बुरा सपना) |
| दुख | दुःख |
| दुनियाँ | दुनिया |
| दुरगति | दुर्गति |
| दुरगम | दुर्गम (गमन करना कठिन) |
| दुरावस्था | दुरवस्था |
| दुवन्नी | दुअन्नी |
| दुसरा | दूसरा |
| दुसह | दुस्सह / दुःसह (सहना कठिन) |
| दुसाध्य | दुस्साध्य (साधना कठिन) |
| दुस्कर | दुष्कर (करना कठिन हो) |
| दूकान | दुकान |
| दूबारा, दोबारा | दुबारा |
| दृढ़निश्चयी | दृढ़निश्चय |
| दृढ़वती | दृढ़व्रत |
| दृष्टश | द्रष्टा (देखनेवाला) |
| देविक | दैविक |
| देहिका | दैहिक (शारीरिक) |
| दैत्यता | दैन्य (दीनता, निर्बलता) |
| दोगुना | दुगुना |
| दोपहर | दुपहर/दोपहर |
| द्रढ़ | दृढ़ |
| द्रष्टि | दृष्टि |
| द्रष्य/दृष्य | दृश्य |
| द्वंद | द्वंद्व (Conflict) |
| द्वारिका | द्वारका |
| द्वितिय | द्वितीय |
| द्वेष | द्वेष |
| धंदा | धंधा |
| धनाड्य | धनाढ्य |
| धराशाई | धराशायी (धरती पर गिर जाना) |
| धर्मयुत् | धर्मयुत (धर्म से जुड़ा हुआ) |
| धातव्य | ध्यातव्य (ध्यान देने योग्य) |
| धातू | धातु |
| धात्रि | धात्री (धाय) |
| धुरंदर | धुरंधर (धुरी को धारण करनेवाला- बहादुर) |
| धूवाँ/धूआँ | धुआँ |
| धैर्यता | धैर्य, धीरता |
| धोका | धोखा |
| धोबन | धोबिन |
| धृष्ट | धृष्ट (बदतमीज़) |
| ध्वनी | ध्वनि |
| नखलऊ | लखनऊ |
| नभमंडल | नभोमंडल (आकाश का घेरा) |
| नयी | नई |
| नराज | नाराज़ |
| नर्क | नरक |
| नर्बदा | नर्मदा |
| नही | नहीं |
| नाँव | नाव |
| नामावलि | नामावली |
| नायका | नायिका |
| नारायन | नारायण |
| निःसंक | निश्शंक/निःशंक (शंका रहित) |
| निःस्वार्थी/निस्वार्थ | निस्स्वार्थ/निः स्वार्थ |
| निद्रित | निद्रित (नींद में) |
| निकस | निकष (कसौटी) |
| निछावर / न्यौछावर | न्योछावर |
| निजि | निजी |
| निधी | निधि |
| नियमित्ता | नियमितता |
| निर उपाय | निरुपाय |
| निरपराधी | निरपराध |
| निरव | नीरव (निर्+रव=ध्वनि रहित-शांत) |
| निरसता | नीरस्ता |
| निरानुनासिक | निरनुनासिक |
| निराभिमान | निरभिमान |
| निरालंकृत | निरलंकृत (अंलकार रहित) |
| निरावयव | निरवयव (बिना अवयव/अंग के) |
| निरावलंब/निरलंब | निरवलंब (बिना सहारे) |
| निराशपूर्ण | निराशापूर्ण |
| निरिक्षण | निरीक्षण |
| निरूतर | निरुत्तर (उत्तर न दे सकना) |
| निरोग | नीरोग |
| निरोत्साही/निरुत्साहित | निरुत्साह |
| निर्दोषी | निर्दोष |
| निर्धनी | निर्धन |
| निर्पेक्ष | निरपेक्ष (तटस्थ) |
| निर्लोभी | निर्लोभ |
| निशंग | निषंग (तरकश) |
| निशुल्क | निश्शुल्क/निःशुल्क |
| निसंकोच | निस्संकोच (निःसंकोच) |
| निसंतान | निस्संतान/निःसंतान |
| निसंदेह | निस्संदेह/निःसंदेह |
| निसक्रमण | निष्क्रमण (अच्छे कार्य के लिए प्रस्थान) |
| निसहाय | निस्सहाय |
| निसार | निस्सार/निःसार (अर्थ रहित) |
| निसिकर | निशाकर (चंद्र) |
| निसिद्ध | निषिद्ध (वर्जित) |
| निसृत | निस्सृत (निकला हुआ) |
| निसेध | निषेध (Prohibition) |
| निस्कलंक | निष्कलंक |
| निस्फलल | निष्फल |
| निस्स्प्राण | निष्प्राण |
| निस्स्पंद | निस्पंद/निःस्पंद (हलचल रहित) |
| निहारिका | नीहारिका (तारों का एक समूह) |
| नींबू | नींबू |
| नीखिल | निखिल (संपूर्ण) |
| नीतिवान | नीतिमान् (इ ई उ ऊ ए के बाद मान् लगता है) |
| नीती, नीत | नीति |
| नीनाद | निनाद (स्वर) |
| नीपात | निपात (बल) |
| नीमग्न | निमग्न |
| नीरंजन | निरंजन |
| नीराशा | निराशा |
| नीर्णय | निर्णय |
| नुपुर | नूपुर |
| नृसंश | नृशंस (क्रूर) |
| नेत्रत्व | नेतृत्व |
| नेपथ | नेपथ्य (पर्दे के पीछे) |
| नोकरी | नौकरी |
| नौरतन | नवरत्न |
| नौलक्रिया | नौलिक्रिया (नाक में लंबा कपड़ा डालकर निकालने की क्रिया) |
| न्यूनधिक | न्यूनाधिक (कम-ज़्यादा) |
| त्रप | नृप (दोष रहित) |
| पंड़ित | पंडित |
| पकोड़ी | पकौड़ी |
| पक्षि | पक्षी |
| पक्षीगण | पक्षिगण |
| पक्षीराज | पक्षिराज (गरुड़) |
| पट | पटु (कुशल) |
| पड़दर्शन | षड्दर्शन |
| पड़ोसन | पड़ोसिन |
| पड़ौसी | पड़ोसी |
| पत्नि | पत्नी |
| परंतू | परंतु |
| परचंड | प्रचंड (भयंकर) |
| परणीता | परिणीता (विवाहिता) |
| परदोष | प्रदोष (पाप, संध्या समय भोजन करना) |
| परबंध | प्रबंध |
| परम् | परम |
| परलोकिक | पारलौकिक (अन्य लोक का) |
| परशिष्ठ | परिशिष्ट (Appendix) |
| परिक्षण | परीक्षण (जाँच) |
| परिक्षा | परीक्षा |
| परीक्षित | परीक्षित (जाँचा हुआ) |
| परिचत | परिचित |
| परिणती | परिणति (परिणाम) |
| परिणित | परिणत (बदलना) |
| परिप्रेक्ष | परिप्रेक्ष्य (दृष्टि में) |
| परिमार्जत | परिमार्जित (सुधारा हुआ) |
| परियाय | पर्याय (समानार्थक) |
| परिर्वतन | परिवर्तन |
| परिवेक्षण | पर्यवेक्षण (निगरानी करना) |
| परिषद | परिषद् (समूह) |
| परिस्थित | परिस्थिति |
| परीचय | परिचय |
| परीपाक | परिपाक (पकाना) |
| परीश्रम | परिश्रम |
| परुश | परुष (कठोर) |
| पशू | पशु |
| पश्चात | पश्चात् |
| पश्चाताप | पश्चात्ताप |
| पहाड | पहाड़ |
| पांडे | पांडेय |
| पाच | पाँच |
| पारितोशिक, परीतौषिक | पारितोषिक (इनाम) |
| पार्वतीय | पर्वतीय |
| पिंजड़ा | पिंजरा |
| पिओ | पीओ |
| पित्र ऋण | पितृऋण |
| पितांबर | पीतांबर (पीला वस्त्र) |
| पितावत् | पितृवत् (पिता की तरह) |
| पिपिलिका | पिपीलिका (चींटी) |
| पिशाचिनी | पिशाची |
| पिसाच | पिशाच (प्रेत) |
| पीतमा | पीतिमा (पीलापन) |
| पुज्य, पूज्यनीय | पूज्य, पूजनीय (पूजा करने योग्य) |
| पुत्रेषणा | पुत्रैषणा (पुत्र प्राप्त करने की इच्छा) |
| पुनरावलोकन | पुनरवलोकन (फिर से देखना) |
| पुनरोत्थान, पुर्नुत्थान | पुनरुत्थान (फिर से उन्नति) |
| पुनरोक्ति | पुनरुक्ति (फिर से कहना) |
| पुन्य, पुन्न | पुण्य |
| पुरंधर | पुरंदर (इंद्र) |
| पुरषोत्तम | पुरुषोत्तम |
| पुरष्कार/पुरुस्कार | पुरस्कार |
| पुर्नजन्म | पुनर्जन्म |
| पुष्टीकरण | पुष्टीकरण |
| पुष्टी | पुष्टि (Verification) |
| पूँछना | पूछना |
| पूरण | पूर्ण |
| पूर्ती | पूर्ति |
| पूर्वान्ह | पूर्वाह्न (सुबह 9 बजे से 12 बजे तक का समय) |
| पैत्रिक | पैतृक (पिता से संबंधित) |
| पोहचना | पहुँचना |
| पोरोहित | पौरोहित्य (पुरोहित का कार्य) |
| पोषाक | पोशाक |
| पौदा | पौधा |
| पौरुषत्व | पुरुषत्व, पौरुष (वीरता) |
| प्रकर्ण | प्रकरण (Issue, Reference) |
| प्रकृती | प्रकृति |
| प्रकोपित | प्रकुपित (नाराज़) |
| प्रगट | प्रकट |
| प्रगती, प्रगिति | प्रगति |
| प्रफल्लित | प्रफुल्ल |
| प्रज्ज्वलित | प्रज्वलित (अग्नि का जलना) |
| प्रणयनी | प्रणयिनी (प्रेमिका) |
| प्रतिक्षा | प्रतीक्षा (इंतज़ार) |
| प्रतिछवि | प्रतिच्छवि |
| प्रतिछाया | प्रतिच्छाया |
| प्रतिद्वंद | प्रतिद्वंद्व (दो के बीच टकराव) |
| प्रतिनिधी | प्रतिनिधि |
| प्रतिपदिक | प्रातिपदिक (मूल शब्द) |
| प्रतिलिपी | प्रतिलिपि |
| प्रतिष्टित | प्रतिष्ठित |
| प्रत्यार्पण | प्रत्यर्पण (भेंट के बदले भेंट) |
| प्रत्युत् | प्रत्युत (वरना) |
| प्रत्योपकार | प्रत्युपकार (उपकार के बदले उपकार) |
| प्रथक, पृथक | पृथक् (अलग) |
| प्रदर्शिनी | प्रदर्शनी (Exhibition) |
| प्रभू | प्रभु |
| प्रमाणिक | प्रामाणिक (Authantic) |
| प्रमात्मा | परमात्मा |
| प्रमोदित | प्रमुदित (प्रसन्न) |
| प्रलंयकर | प्रलयंकर (प्रलय करनेवाला) |
| प्रल्हाद | प्रह्लाद |
| प्रविष्ठ | प्रविष्ट (प्रवेश लिया हुआ) |
| प्रशाद | प्रसाद (कृपा, प्रसन्नता) |
| प्रसंगिक | प्रासंगिक (संदर्भ के अनुकूल) |
| प्रसंशा, प्रषंशा | प्रशंसा |
| प्रसासन | प्रशासन |
| प्रागेतिहासिक | प्रागैतिहासिक (इतिहास से पहले) |
| प्राणि | प्राणी |
| प्राणीमात्र | प्राणिमात्र |
| प्राणीविज्ञान | प्राणिविज्ञान |
| प्राणीवृंद | प्राणिवृंद (प्राणियों का समूह) |
| प्रातकाल | प्रातःकाल |
| प्रादुभाव | प्रादुर्भाव (पैदा होना) |
| प्रामर्श | परामर्श |
| प्रामर्श | परामर्श |
| प्रामाणीकरण | प्रमाणीकरण |
| प्रियदर्शनी | प्रियदर्शिनी |
| प्रीती | प्रीति |
| प्रेशण | प्रेषण (भेजना) |
| प्रोज्ज्वल | प्रोज्ज्वल (उजला) |
| प्रोढ़ | प्रौढ़ (Adult) |
| प्रोद्योगिकी | प्रौद्योगिकी (Technology) |
| बंजारन | बंजारिन |
| बंदना | वंदना |
| बंधू | बंधु |
| बकवाद | बकवास |
| बजार | बाज़ार |
| बदाम | बादाम |
| बधाईयाँ | बधाइयाँ |
| बन | वन |
| बनस्पति | वनस्पति |
| बरसाँत | बरसात |
| बलिष्ट | बलिष्ठ |
| बलीदान | बलिदान |
| बहिस्कार | बहिष्कार |
| बहु (वधू) | बहू |
| बहुत, बहोत | बहुत |
| बाँगला भाषा | बंगला भाषा, बंगाली (लोग बाँगला ही कहते है, बाँगला भी शुद्ध है) |
| बाँया | बायाँ |
| बांझ | बाँझ |
| बारात | बरात |
| बाली | बालि (सुग्रीव का भाई) |
| बाल्मीक, बाल्मीकी | वाल्मीकि/वाल्मीक (दीमक के घर) |
| बाहुल्यता | बाहुल्य, बहुलता |
| बिंदू | बिंदु |
| बिकल्प | विकल्प |
| बिचारा | बेचारा |
| बिभीषण | विभीषण |
| बिमारी | बीमारी |
| बिलच्छन | विलक्षण (अद्भुत) |
| बीबी | बीवी |
| बुणकर | बुनकर |
| बुद्धवार | बुधवार |
| बुद्धिमानता | बुद्धिमत्ता |
| बुद्धी | बुद्धि |
| बृज, व्रज | ब्रज |
| बृटिश | ब्रिटिश |
| बेइमान | बेईमान |
| बेफिकर | बेफ़िक्र |
| बेजती | बेइज़्ज़ती |
| बेमार, बिमार | बीमार |
| बेफ़िजूल | फ़ज़ूल, फ़िज़ूल |
| बैचेन | बेचैन |
| ब्याकरण | व्याकरण |
| ब्रम्हा | ब्रह्मा |
| ब्रहंत्तर | बृहत्तर (बड़े से भी बड़ा) |
| ब्रहत्, बृहद् | बृहत्/वृहत् (बड़ा) |
| ब्रहस्पति | बृहस्पति |
| ब्राम्हण | ब्राह्मण |
| भंगन | भंगिन |
| भगत | भक्त |
| भगन | भग्न (टूटा हुआ) |
| भगना | भागना |
| भगनी | भगिनी (बहिन/बहन) |
| भगवतगीता | भगवद्गीता |
| भगीरथी, भागिरथी | भागीरथी (गंगा) |
| भयबीत | भयभीत (भय से डरा हुआ) |
| भरतरी | भर्तृहरि |
| भरथ | भरत |
| भरम | भ्रम |
| भर्तसना | भर्त्सना (निंदा/लानत) |
| भागवत् | भागवत (भगवत् से संबंधित पुराण) |
| भाग्यमान/भागवान | भाग्यवान् |
| भाणजा | भानजा (बहिन का पुत्र) |
| भानू | भानु (सूर्य) |
| भाबी | भाभी |
| भारतिय | भारतीय |
| भारवी | भारवि (सूर्य) |
| भाषायी | भाषाई |
| भाषायें | भाषाएँ |
| भाष्कर | भास्कर (सूर्य) |
| भिकारी | भिखारी |
| भिक्षु | भिक्षु (भिखारी) |
| भिखारिणी | भिखारिन |
| भिज्ञ | अभिज्ञ (अच्छी तरह से जाननेवाला) |
| भीक | भीख |
| भीरुताई | भीरुता (कायरता) |
| भीसण | भीषण (भयंकर) |
| भुजंगनी | भुजंगिनी (सर्पिणी) |
| भूक | भूख |
| भूमी | भूमि |
| भूमीका | भूमिका |
| भृकुटी | भृकुटि (भौंह) |
| भेरव | भैरव (ग्राम देवता/ एक राग) |
| भेसज | भेषज (दवा) |
| भैय्या | भैया |
| भोगोलिक | भौगोलिक |
| भ्रत्य | भृत्य (नौकर) |
| भ्रांती | भ्रांति |
| मँहगाई | महँगाई |
| मंजू | मंजु (सुंदर) |
| मंत्रि | मंत्री |
| मंत्रीमंडल | मंत्रिमंडल |
| मगन | मग्न (डूबा हुआ) |
| मजूर | मज़दूर |
| मट्ठ | मठ |
| मतबल | मतलब |
| मत्सेंद्र | मत्स्येंद्र (मत्स्य-विराट (बैराठ) देश का राजा) |
| मद्धम | मद्धिम (मंद) |
| मद्यपानी | मद्यपायी (शराबी) |
| मधू | मधु (शहद, बसंत, शराब) |
| मध्यांत, मध्यान्ह | मध्याह्न (दोपहर 12 बजे से 2 बजे का समय) |
| मनथन | मंथन |
| मनुषत्व | मनुष्यत्व |
| मनोकामना | मनःकामना |
| मरयादा | मर्यादा |
| मरीचका | मरीचिका (किरण) |
| मरुद्द्यान | मरूद्यान (मरु + उद्यान) |
| मलयुद्ध | मल्लयुद्ध |
| मष्तिष्क | मस्तिष्क |
| महत्व | महत्त्व |
| महनत | मेहनत |
| महमा | महिमा |
| महात्मागण | महात्मगण |
| महात्म्य | माहात्म्य (महात्मा होने का भाव) |
| महान कृपा | महती (बड़ी) कृपा |
| महानता | महत्ता |
| महाबलि | महाबली |
| महिना, महना | महीना |
| माँस, मांश | मांस |
| माताहीन | मातृहीन |
| मात्रभाषा | मातृभाषा |
| मात्रभूमि | मातृभूमि |
| मानवीयकरण | मानवीकरण |
| मानों | मानो |
| मान्यनीय | माननीय, मान्य |
| मायाबी | मायावी |
| मारजार | मार्जार (बिलव) |
| मारूती | मारुति (हनुमान) |
| मार्दवता | मार्दव (कोमलता) |
| मालत्न | मालिन |
| मालुम | मालूम |
| मिठायी | मिठाई |
| मिलित | मीलित (मिला हुआ) |
| मिश्र | मिस्र (देश का नाम) |
| मिष्ठान | मिष्टान्न (मीठा अन्न) |
| मिहीर | मिहिर (सूर्य, चंद्र) |
| मुकंद | मुकुंद (कली) |
| मुकालबे | मुक़ाबले |
| मुक्ख | मुख |
| मुनी | मुनि |
| मुमुर्ष | मुमूर्षा (मरने की इच्छा) |
| मुरारी | मुरारि (मुर + आरि = कृष्ण) |
| मुहल्ला | मोहल्ला |
| मुहुर्त | मुहूर्त (लग्न) |
| मूर्छा | मूर्च्छा |
| मूलतयः, मूलतया | मूलतः |
| मेंड | मेंड़ (खेत की रक्षा के लिए मिट्टी की दीवार) |
| मेघाछन्न | मेघाच्छन्न (बादलों से ढका हुआ) |
| मेनेजर | मैनेजर |
| मैतृ | मैत्री |
| मैथलीशरण | मैथिलीशरण |
| मोक्षदायनी | मोक्षदायिनी |
| मोत | मौत |
| मोन | मौन |
| मोलिक | मौलिक |
| मोहर | मुहर (Stamp) |
| प्रग | मृग |
| प्रतक | मृतक |
| प्रत्यु | मृत्यु |
| यक्कृत, यक्रत | यकृत (लीवर) |
| यज्य, यज्ज | यज्ञ |
| यतन | यत्न |
| यथार्त | यथार्थ |
| यथेष्ठ | यथेष्ट (जितना ठीक हो) |
| यद्यपी | यद्यपि |
| यशगान | यशोगान |
| यशलाभ | यशोलाभ |
| याज्ञवल्क | याज्ञवल्क्य |
| यामाता | जामाता (जवाँई) |
| याष्क | यास्क (संस्कृत के एक व्याकरणाचार्य) |
| युक्ती | युक्ति (तरक़ीब) |
| युत्थ | यूथ (समूह) |
| युद्द | युद्ध |
| युधष्ठर | युधिष्ठिर (युद्ध में स्थिर रहनेवाला धर्मराज) |
| युप | यूप (यज्ञ के बलिपशु को बाँधने का स्तंभ/खूँटा |
| युयुत्सा | युयुत्सा (लड़ने की इच्छा) |
| यूँ | यों |
| योगीराज | योगिराज |
| योज्ञ | योग्य |
| योधा | योद्धा |
| यौवनावस्था | युवावस्था |
| रँग | रंग |
| रंगाई | रँगाई |
| रघू | रघु |
| रचनात्मिक | रचनात्मक |
| रचयता, रचियता | रचयिता |
| रक्छक | रक्षक |
| रनभूमि | रणभूमि |
| रमन | रमण |
| रवी | रवि |
| रहिम | रहीम |
| रांगा | राँगा |
| रागनी | रागिनी |
| राक्छस | राक्षस |
| राजनैतिक | राजनीतिक |
| राजाभिषेक | राज्याभिषेक (राजतिलक) |
| रात्री | रात्रि |
| रामायन | रामायण |
| रिण | ऋण |
| रितिकाल | रीतिकाल |
| रितु | ऋतु |
| रिद्धि | ऋद्धि (संपन्नता) |
| रिषी | ऋषि |
| रुची | रुचि |
| रुठना | रूठना |
| रुप | रूप |
| रूई | रुई |
| रूद्र | रुद्र (शिव) |
| रेड़िओ | रेडिओ |
| रेनु, रेणू | रेणु |
| रोड़ | रोड (सड़क) |
| रोहीत | रोहित (लोहित, लाल रंग का) |
| स्र्वगरोहण | स्वर्गारोहण |
| लक्खण | लक्षण |
| लघुत्तर | लघुत्तर/लघुतर (छोटा उत्तर/तुलनात्मक रूप से छोटा) |
| लघुत्तम | लघुत्तम/लघुतम (लघु होकर भी उत्तम/सबसे छोटा) |
| लछमी | लक्ष्मी |
| लड़ायी | लड़ाई |
| लब्ध प्रतिष्ठित | लब्धप्रतिष्ठ (प्रतिष्ठा प्राप्त) |
| लाजवती | लाजवंती (लज्जावान) |
| लावण्यता | लावण्य (सौंदर्य) |
| लिखत | लिखित |
| लिखेगें, लिखेंगें | लिखेंगे |
| लिपी | लिपि (Script) |
| लीजिये, लिजिये | लीजिए |
| लेगें | लेंगे |
| लोकिक | लौकिक |
| लोकेषणा | लोकैषणा (संसार में जीने की इच्छा) |
| लौटा | लौटा |
| लोहित | लोहित (लाल रंग का) |
| वकत | वक़्त |
| वगैरा | वगैरह |
| वधु | वधू |
| वन्हि | वह्नि (आग) |
| वय्याकरण | वैयाकरण (व्याकरण का जानकार) |
| वरन | वरन् |
| वरिष्ठ | वरिष्ठ (Senior) |
| वशिष्ट | वसिष्ठ, वशिष्ठ (अयोध्या के राजगुरु) |
| वस्तुयें | वस्तुएँ |
| वस्तू | वस्तु |
| वहिरंग | बहिरंग |
| वांछनीय | वांछनीय |
| वांगमय | वाङ्मय (भाषा में अभिव्यक्त समस्त सामग्री) |
| वाकपटु | वाक्पटु (बोलने में कुशल) |
| वापिस | वापस |
| वायू | वायु |
| वाल्मीकी | वाल्मीकि |
| वासुकी | वासुकि (एक प्रकार का सूर्य) |
| वाहनी | वाहिनी (सेना, संगठन) |
| विकाश | विकास |
| विक्खात | विख्यात |
| विच्छुब्ध | विक्षुब्ध (बेचैन) |
| विछन्न | विच्छिन्न (अलग-अलग) |
| विजई | विजयी |
| विजिगषा | विजिगीषा (जीतने की इच्छा) |
| वित्तेषणा | वित्तैषणा (धन प्राप्त करने की इच्छा) |
| विदीत | विदित (जाना हुआ) |
| विदेशिक | वैदेशिक (विदेश से संबंधित) |
| विद्यार्थीगण | विद्यार्थिगण |
| विद्युज्योति | विद्युज्ज्योति (बिजली का प्रकाश) |
| विद्वान स्त्री | विदुषी |
| विधार्थी | विद्यार्थी |
| विधी | विधि |
| विनास | विनाश |
| विपच्छ | विपक्ष |
| विपन | विपन्न (ग़रीब) |
| विप्रीत | विपरीत |
| विमर्ष | विमर्श (चर्चा) |
| विरहणी | विरहिणी (प्रिय के विरह को भोगनेवाली) |
| विलच्छण | विलक्षण (अद्भुत) |
| विव्हल | विह्वल (व्याकुल) |
| विशाद | विषाद (दुःख) |
| विशिष्ठ, विशीष्ट | विशिष्ट (Special) |
| विश्वासनीय | विश्वसनीय |
| विषेश | विशेष |
| विसन्न | विषण्ण (दुखी) |
| विसम | विषम (जो समान न हो) |
| विस्त्रित | विस्तृत (लंबा-चौड़ा) |
| विस्मरन | विस्मरण (भूलना) |
| विस्त्रित | विस्मृत (भूला हुआ) |
| विस्वास, बिस्वास | विश्वास |
| विहीत | विहित (मान्य) |
| वीना | वीणा |
| वीपथ | विपथ (अलग रास्ता) |
| बुभूक्षा | बुभुक्षा (भूख) |
| वृद्धिकरण | वृद्धीकरण |
| वृद्धी, ब्रद्धि | वृद्धि |
| वेदिक | वैदिक |
| वेदेही | वैदेही (विदेह-जनक की पुत्री-सीता) |
| वेभव | वैभव (संपन्नता) |
| वेमनस्य/वैमनस्यता | वैमनस्य (द्वेष) |
| वेश्य | वैश्य |
| वेषभूषा | वेशभूषा |
| वैश्या | वेश्या |
| व्यंग | व्यंग्य |
| व्यंगोक्ति | व्यंग्योक्ति |
| व्यवसायिक | व्यावसायिक |
| व्यवस्थापिक | व्यवस्थापक (Manager) |
| व्यवहरित | व्यवहृत (व्यवहार में लिया हुआ) |
| व्यवहारिक | व्यावहारिक |
| व्यस्क | वयस्क (अच्छी वय (उम्र) को प्राप्त-प्रौढ़) |
| व्यस्ता | व्यस्तता |
| व्यापित | व्याप्त (विद्यमान) |
| व्योपार | व्यापार |
| व्योहार | व्यवहार |
| व्रंद | वृंद (समूह) |
| व्रतांत | वृत्तांत (कथा) |
| व्रथा | वृथा (बेकार) |
| शंभू | शंभु |
| शंशय, संसय | संशय |
| शक्तिशील | शाक्तिशाली |
| शताब्दि | शताब्दी |
| शत्रू | शत्रु |
| शनी | शनि |
| शनेः शनेः | शनैः शनैः (धीरे-धीरे) |
| शर्बत | शरबत |
| शहरीय | शहरी |
| शांतमय | शांतिमय |
| शांती | शांति |
| शाबार | शाबाश |
| शारिरिक | शारीरिक |
| शाषकीय/शाशकीय | शासकीय |
| शिखिर | शिखर (चोटी) |
| शिघ्र | शीघ्र |
| शितल | शीतल |
| शिरमणि | शिरोमणि (ऊँचे सम्माननीय) |
| शिवर | शिविर |
| शिश्य | शिष्य |
| शिसु | शिशु |
| शुद्धिकरण | शुद्धीकरण |
| शुद्धी | शुद्धि |
| शुभेच्छुक | शुभेच्छु |
| शुभेषी | शुभैषी (शुभ चाहने वाला) |
| शुरु | शुरू |
| शुरूआत | शुरुआत |
| शुसोभित | सुशोभित |
| शूर्पनखा | शूर्पणखा (शूर्प (छाज) जैसे- नाखूनवाली रावण की बहन) |
| शेश | शेष |
| शोनित | शोणित (खून से युक्त) |
| शौचनीय/सोचनीय | शोचनीय (विचार करने योग्य) |
| श्मसु | श्मश्रु (मूँछ) |
| श्रंखला | श्रृंखला (कड़ी) |
| श्रंगार/श्रृंगार | श्रृंगार |
| श्रगाल | शृगाल (सियार) |
| श्रद्धामान् | श्रद्धावान् (अकारांत व आकारांत शब्दों में 'वान्' ही लगता है) |
| श्रवन/स्रवण | श्रवण |
| श्राद | श्राद्ध |
| श्राप | शाप |
| श्रीमति | श्रीमती (श्रीमत् का स्त्रीलिंग) |
| श्रीयुत् | श्रीयुत (शोभावान) |
| श्रृंखला | श्रृंखला (कड़ी) |
| श्रृंग | श्रृंग (सींग/चोटी) |
| श्रृंगार | श्रृंगार |
| श्रोत | स्रोत (उद्गम स्थान) |
| श्रृद्धा | श्रद्धा |
| श्वसुर | श्वशुर |
| शिफ़ारिश | सिफारिश |
| षटानन | षडानन (कार्तिकेय) |
| षट्मास | षण्मास |
| षट्मुख | षण्मुख (कार्तिक्य) |
| षड़यंत्र | षड्यंत्र |
| षष्ट, षष्ठम् | षष्ठ (छठा) |
| षष्टी | षष्टि (साठ की संख्या) |
| षष्ठ | षष्ट (साठवाँ) |
| षस्टी, षष्ठि | षष्ठी (छठी) |
| षेडसी, षोड़शी | षोडशी (सोलह वर्षीया युवती) |
| षेश | शेष |
| संक्षिप्तिकरण | संक्षिप्तीकरण |
| संगृह | संग्रह (Collection) |
| संग्रहीत | संगृहीत (एकत्र) |
| संघठन, संगठन | संगठन (Organization) |
| संतती | संतति (संतान) |
| संतुलित | संतुलन |
| संदीपनी | संदीपनि (ऋषि का नाम) |
| संधी | संधि |
| संपत्ति | संपत्ति |
| संपादका | संपादिका |
| संयमित | संयत (संयम से युक्त) |
| संश्लिष्ठ (Synthetic) | संश्लिष्ट (मिला हुआ) |
| संसदसदस्य | संसत्सदस्य |
| संसारिक | सांसारिक |
| संसोधन | संशोधन (शुद्ध करना) |
| संस्कर्ण | संस्करण (Edition) |
| सकुशलतापूर्वक | कुशलतापूर्वक, सकुशल |
| सक्क्षम | सक्षम |
| सतगुण | सद्गुण |
| सतत् | सतत (लगातार) |
| सत्मार्ग | सन्मार्ग (अच्छा मार्ग) |
| सत्यव्रती | सत्यव्रत |
| सदृश्य | सादृश्य/सदृश (समानता/समान) |
| सदोपदेश | सदुपदेश |
| सद्यजात | सद्योजात (अभी-अभी उत्पन्न) |
| सन्मान | सम्मान |
| सन्मुख | सम्मुख |
| सन्यासी/संन्यासिनी | सन्न्यासिनी |
| सन्सार | संसार |
| सप्ता, हप्ता | सप्ताह |
| साप्ताहिक | साप्ताहिक |
| सबों | सब |
| समरथ | समर्थ |
| समर्पन | समर्पण |
| समाधी | समाधि |
| समिक्षा | समीक्षा (Critic) |
| समीति | समिति (Committee) |
| समुंदर | समुद्र |
| সম্মती | सम्मति (राय) |
| सम्बन्ध, समबंध | संबंध |
| सम्यक्ज्ञान (उचित ज्ञान) | सम्यग्ज्ञान |
| सम्यक्दर्शन | सम्यग्दर्शन (उचित संतुलित रूप में देखना) |
| सम्रद्ध | समृद्ध (Rich) |
| सम्रद्धि | समृद्धि |
| सम्वाद | संवाद (Dialogue) |
| सरीता | सरिता (नदी) |
| सरोजनी | सरोजिनी (कमलिनी) |
| सलज्जि | लज्जित |
| सशंकित | शंकित/सशंक |
| ससुषा | शुश्रूषा (बीमार की सेवा) |
| सहस्त्र | सहस्र (हज़ार) |
| सहाब | साहब |
| सहास | साहस |
| साँपन | साँपिन/सर्पिणी |
| सांतवना | सांत्वना (दिलासा) |
| साईकिल | साइकिल |
| साक्ष | साक्ष्य (Evidence) |
| साछर | साक्षर |
| सादरपूर्वक | सादर, आदरपूर्वक |
| सादृश्यता | सदृशता, सादृश्य |
| साधू | साधु |
| सानंदपूर्वक | सानंद/आनंदपूर्वक |
| सामन्जस्य | सामंजस्य |
| समाजिक | सामाजिक |
| सामिग्री | सामग्री |
| साम्यता | साम्य, समता |
| सारथी | सारथि (रथ के साथ रहनेवाला) |
| सारांस, शारांश | सारांश |
| सारिणी | सारणी (Table) |
| सार्मथ्य, सामर्थ | सामर्थ्य (Capability) |
| साविस्तार | सविस्तार |
| साहित्यक | साहित्यिक |
| सिंघासन | सिंहासन |
| सिंचित | सिक्त (सींचा हुआ) |
| सिंदुर | सिंदूर |
| सिंहिनी | सिंहनी, सिंहीं |
| सिथिल | शिथिल |
| सिध | सिद्ध |
| सिपाई | सिपाही |
| सिमांत | सीमांत (सीमा का अंत) |
| सिरीष, शिरिष | शिरीष (एक प्रकार का वृक्ष) |
| सींचाई | सिंचाई |
| सीड़ी | सीढ़ी |
| सीत | शीत (ठंडा) |
| सीधा-साधा | सीधा-सादा |
| सुंदरताई | सुंदरता |
| सुई | सूई |
| सुक्ति | सूक्ति (अच्छा कथन) |
| सुक्ष्म | सूक्ष्म (बारीक) |
| सुचि | शुचि/पवित्र |
| सुचिपत्र | सूचीपत्र |
| सुदामिनी | सौदामिनी (बिजली) |
| सुसमा | सुषमा (सुंदरता) |
| सुसुप्ति | सुषुप्ति |
| सूंड | सूँड़ |
| सृजक | सर्जक (रचनाकार) |
| सृजन | सर्जन (सृजन भी शुद्ध) |
| सृष्ट | स्रष्टा (रचना करनेवाला) |
| सृष्टी/स्रष्टि | सृष्टि |
| सेनक | सैनिक |
| सेष | शेष |
| सैन्न | सेना/सैन्य |
| सोंदर्य, सौंदर्यता | सौंदर्य/सुंदरता |
| सोचनीय | शोचनीय (सोचने योग्य) |
| सोड़ा | सोडा |
| सोभाग्य | सौभाग्य |
| सोभित | शोभित |
| सोम्य | सौम्य |
| सौजन्यता | सौजन्य |
| सौहार्द्र | सौहार्द (अच्छे भाव का) |
| स्तनपान | स्तन्यपान (स्तन्य-दूध) |
| स्त्राव | स्राव (बहना) |
| स्त्रिी | स्त्री |
| स्त्रोत्र | स्त्रोत्र (स्तुति करने के लिए श्लोक) |
| स्थाई | स्थायी |
| स्थायीत्व/स्थाइत्व | स्थायित्व |
| स्थिती | स्थिति |
| स्मर्ण | स्मरण |
| स्त्रोत | स्रोत (जल प्रवाह) |
| स्वंय | स्वयं |
| स्वपन | स्वप्न |
| स्वयंवर/स्वयम्बर | स्वयंवर |
| स्वस्थ्य | स्वस्थ/स्वास्थ्य |
| स्वातंत्रोत्तर | स्वातंत्र्योत्तर (स्वतंत्रता के बाद) |
| स्वादिष्ट | स्वादिष्ठ |
| स्वामीभक्त | स्वामिभक्त |
| स्वास्तिक | स्वस्तिक (शुभकारी) |
| हक्क | हक़ (अधिकार) |
| हट | हठ (ज़िद) |
| हतभागिनी | हतभाग्या |
| हतोत्साहित, हतोत्साह | हतोत्साही (उत्साह से रहित) |
| हरितिमा, हरीतमा | हरीतिमा (हरियाली) |
| हर्श | हर्ष |
| हस्ताक्षेप | हस्तक्षेप |
| हात, हाँथ | हाथ |
| हाथिन/हथिनी | हथनी |
| हानी | हानि |
| हिंदु | हिंदू |
| हिंदुवों | हिंदुओं |
| हिंदुस्थान | हिंदुस्तान |
| हिंस्त्र | हिंस्र (हिंसक) |
| हिताहीत | हिताहित (हित और अहित) |
| हितैशी/हितेषी | हितैषी (हित चाहनेवाला) |
| हिरण्यकश्यप | हिरण्यकशिपु (स्वर्ण के बिछोने वाला एक राक्षस) |
| हिरन | हरिण |
| हुये | हुए |
| हुवा | हुआ |
| हास | हास (Decay) |
| हेतू | हेतु (कारण, लिए) |
| होगें | होंगे |
| होले | हौले |
| हृदय | हृदय |
| हृष्टपुष्ट | हृष्टपुष्ट (मोटा-ताज़ा) |
| इसमेंसे | इसमें से |
| उरिण | उऋण |
| उस को | उसको |
| उस ने | उसने |
| कीजिये | कीजिए |
| गङ्गा | गंगा |
| चञ्चल | चंचल |
| चाहिये | चाहिए |
| चिह्न | चिह्न |
| ठण्डा | ठंडा |
| दफ्रर | दफ्तर |
| दाइत्व | दायित्व |
| दिखाये गये | दिखाए गए |
| दिन रात | दिन-रात |
| नयी दिल्ली | नई दिल्ली |
| पका | पक्का |
| पङ्खा | पंखा |
| बुड्डा | बुड्ढा |
| महान् | महान |
| मुझतक को | मुझ तक को |
| मोटा सा | मोटा-सा |
| राम के लिये | राम के लिए |
| लट्ट | लट्टू |
| विद्या | विद्या |
| विद्वान् | विद्वान |
| श्री रविजी | श्री रवि जी |
| संयुक्त | संयुक्त |
| सन्ध्या | संध्या |
| सम्पादक | संपादक |
| स्थाई | स्थायी |